سرانه مطالعه یک شاخص جهانی است که تعریف مشخص و دقیقی دارد. با این تعریف، فقط مطالعه کتاب، آن هم کتاب های غیر درسی را شامل می شود و مطالعه روزنامه، جراید، نشریات، اینترنت و شبکه های مجازی را در بر نمی گیرد. سرانه مطالعه در ایران ۱۸ دقیقه است و این درحالی است که سرانه مطالعه در کشور فنلاند سالانه ۴۷ کتاب و در کشور ایسلند سالانه ۴۰ کتاب است.
افزایش سرانه مطالعه باید فرهنگ سازی شود و این امر مهم از کودکی در افراد نهادینه شود. فرد در اثر مطالعه، توانمندی های فردی و اجنماعی زیاد و مفیدی پیدا می کند؛ رسوبات فکری او از بین می رود و به توانمندی های وی افزوده می شود و در این صورت زندگی آگاهانه و شادتری خواهد داشت.
آیا کتاب می‌خوانید، تا فرزندتان کتابخوان بشود؟
کودک باید کتاب‌خواندن پدر و مادرش را ببیند، زیرا قدرت تقلید و الگوپذیری کودکان فوق العاده است و والدین اولین و مهمترین الگوی کودکان خود هستند.
– جواب سؤالات کودکانه او را از کتاب‌ها پیدا کنید تا او متوجه شود کتاب مفید است تا هم فرهنگ مطالعه و کتابخوانی را به کودک یاد دهید و هم نشان دهید چقدر برای او ارزش قائل هستید.
– کتابهای کودک باید متناسب با سن و نیازهایش باشد تا برایش جذابیت ایجاد کند.
– با کودک به کتابفروشی بروید و اجازه دهید خودش هم در انتخاب کتاب مشارکت کند.
– شب ها قبل از خواب، خودتان یک ربع مطالعه کنید و برای او هم کتاب بخوانید تا به کتاب و کتاب‌خواندن علاقه‌مند شده و مطالعه را جزو برنامه روزانه‌اش بگذارد.
– کودکان و نوجوانانی که عزت نفس سالمی دارند، هنگام تنهایی احساس راحتی می کنند؛ آن ها اغلب از مطالعه آرام، تنها بازی کردن یا گاه خیال پردازی کردن لذت می برند.
سخن دکتر هلاکویی
کتابخوان یا درسخوان؟!
مورد بسیار مهم که باید در دبستان در وجود فرزند من و شما کاشته شود « میل به مطالعه و لذت بردن از خواندن کتاب » است.
امروز می‌دانیم که اگر فرزند من وشما “درسخوان” شود، احتمالا در اولین فرصت از درس خواندن باز می ایستد؛ درحالی‌که اگر “کتابخوان” شود تا آخر عمر کتاب را به عنوان دوست و رفیق بسیار با ارزش خود خواهد داشت.
شما نیز به مطالعه نیاز دارید! همه می‌دانیم کودکان تا چه حد علاقه دارند کارهای بزرگسالان را تقلید کنند.
آموزش فکرکردن به دانش آموزان
راه های تقویت اندیشه ورزی دردانش آموز:
– تهیه و در اختیار گذاشتن انواع بازی ها، کتاب های فکری متناسب با سنین دانش آموزان، تشویق به انجام بازی های جسمی و فکری
– انجام بازی های تقلیدی، اجرای نمایشنامه و خواندن ترانه و حفظ اشعار توسط دانش آموز
– تهیه و در اختیار گذاشتن انواع وسایل و روش های نقاشی، مجسمه سازی، شمع سازی و …
– تشویق به شنیدن و درک موسیقی و تقویت مهارت شنوایی دانش آموز
– گفتگو با دانش آموز درباره احساسات او از چیزهایی که می بیند و می شنود و نیز ترغیب او به استفاده از نقاشی یا سایر مهارت ها برای بیان افکار و احساسات خود
– پرهیز از بی اعتنایی به پرسش ها و احساسات دانش آموز، لزوم تشویق و ترغیب او برای هم اندیشی جهت یافتن پاسخ ها، پرهیز از ارائه پیوسته پاسخ های آماده و سهل الوصول
– یک داستان را انتخاب و نیمه تمام بخوانیم، سپس ازدانش آموز بخواهیم که قصه را با ذوق خودش تکمیل کند.
– درباره حوادث و شخصیت های داستان ها با دانش آموز گفت و گو کنیم و پرسش های ساده و جالب بپرسیم.
– تخیلات و نقطه نظرات دانش آموز را تمسخر و انکار نکنیم و یا نادیده نگیریم. سوالات عجیب و غریب او را دست کم نگیریم و با بی اعتنایی برخورد نکنیم. متناسب با سن او، بحث و گفتگو را توسعه بدهیم.
– به جای دادن خوراک آماده، با طرح پرسش هایی، پرسش های وی را دنبال کنیم تا خود او نیز دریافتن پاسخ خود مشارکت کند.
– از طرح پرسش هایی که پاسخ ساده بلی یا نه دارند، حتی الامکان پرهیز کنیم. و از او بخواهیم که بیشتر توضیح دهد و دلیل بیاورد. از او بخواهیم که درباره نقص و کاستی برخی از دلایل صحبت کند.
– از سنین بالا کم کم درباره مسائل انتزاعی و پیچیده تر با وی صحبت کنیم.
– خلاقیت ها و نوآوری های آن ها را در بازی ها یا در انجام کارها و تکالیف مورد توجه قرار داده و آن ها را تشویق کنیم.
– گاهی برای تشویق یا ترغیب آن ها در موضوعات مورد علاقه، مسابقه برگزار کرده و پیشرفتشان را بسنجیم و پاداش بدهیم.
– از تحمیل سلیقه ها و نقطه نظرات خود جدا بپرهیزیم و علائق و سلایق او را بها بدهیم؛ حتی اگرچیزی نباشد که ما انتظار داریم.
– قبل از هر چیز سعی کنیم خودمان خوب، خردورز، اهل مطالعه و منطقی باشیم.
زهرا آقایی
آخرین نوشته های زهرا آقایی (نمایش همه )
- آموزش و چی پرورش؟ - ۲۲/اسفند/۱۳۹۵
- ایجاد فرهنگ مطالعه - ۲۶/دی/۱۳۹۵
- اختلال یادگیری در کودکان - ۲۲/دی/۱۳۹۵
